Onze eerste Italiaanse begrafenis

Afgelopen week overleed de vrouw van een goede Italiaanse vriend. Ze was al geruime tijd ernstig ziek. Donderdagavond half negen ging de telefoon. Hij belde verstikt op dat zijn vrouw woensdag was overleden. Of wij het al wisten en of wij ook naar de begrafenis wilden komen.

De begrafenis was de volgende dag al. Het bijzondere in dit land is dat alles altijd best traag verloopt. Maar als er onder druk moet worden gepresteerd het ook snel kan. Zo ook begrafenissen. Die vinden namelijk altijd binnen 48 uur na overlijden plaats. Rouwbrieven bestaan hier niet. Iedereen wordt telefonisch ingelicht en op alle publieke borden in de dorpen wordt een manifesto opgeplakt waarin het overlijden bekend wordt gemaakt. Ik kijk vaak op die borden en wat bijna altijd opvalt is dat mensen op een vrij hoge leeftijd overlijden. Helaas is dat nu niet het geval.

De volgende ochtend rijden we tijdig het dorp in, waar de kerk staat waar de afscheidsmis wordt gehouden. Parkeren doen we aan de rand van het dorp want het is druk. Onze vriend is een bekende in ons dorp. Voor de kerk wacht iedereen tot de lijkauto arriveert. De auto is rijkelijk behangen met prachtige boeketten. Ook aan de zijkant van de auto hangen grote kransen. Achter de auto loopt onze vriend, met zijn familie en vele dorpelingen.

In de kerk vindt een katholieke mis plaats. Ik luister aandachtig en probeer er zoveel mogelijk van te begrijpen. Zeer regelmatig vallen de woorden Cielo en Paradiso, de hemel en het paradijs. De dienst is doorvlochten van gebruiken en rites. Iedereen in de kerk zingt mee, bidt het Onze Vader en spreekt de verzen uit het hoofd op. Prachtig! Het zet je er wel bij stil dat je nog steeds een enorme taalachterstand hebt die je waarschijnlijk ook nooit meer in gaat halen. Wij staan wat achteraan en er lopen regelmatig mensen in en uit de kerk.

Op enig moment worden we allemaal gesommeerd naar buiten te gaan. Onze vriend loopt voor de kist naar buiten. Wat opvalt en wat prachtig is, is het feit dat hij meteen wordt geknuffeld door omstanders. Er wordt gehuild, gelachen, geknepen en getroost. De kist schuift de auto in en langzaam maar zeker betuigt iedereen zijn medeleven aan hem. Geen rij te bekennen. Het lijkt een cirkel waarin hij ronddraait. Hij krijgt én geeft aandacht, mooi om te zien. Ook wij komen een keer aan de beurt. Wij zeggen niets. In Nederland zijn dit soort momenten al lastig maar nu ontbreken de Italiaanse woorden écht. Wij omarmen elkaar, kijken elkaar diep in de ogen en begrijpen elkaar, ook zonder woorden.